Βασική ιδέα μας για τον εν λόγω χώρο ήταν ο σχεδιασμός φοιτητικών εστιών και όλων των απαραίτητων υπηρεσιών για την φιλοξενία περίπου 10.000 φοιτητών που αντιστοιχεί σε ποσοστό 60% του συνόλου των φοιτητών και ποσοστό μεγαλύτερο του 80% των φοιτητών που κατάγονται από άλλες πόλεις και υπό άλλες συνθήκες θα ενοικίαζαν κάποιο διαμέρισμα.
Ο χώρος φαίνεται ιδανικός για μια τέτοια αξιοποίηση.
1. Είναι αναξιοποίητος, σχεδόν αδόμητος, οπότε μια επέμβαση τέτοιας έκτασης μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς κόστος πέραν αυτού της κατασκευής.
2. Βρίσκεται πολύ κοντά στην είσοδο της Πάτρας και λίγα μόλις μέτρα από την εθνική οδό. Γεγονός που τον κάνει εύκολα και γρήγορα προσβάσιμο στους φοιτητές από έτερες περιοχές ( σε αυτούς δηλαδη που αναφέρεται και ο σχεδιασμός μας)
3. Εκτός της εθνική, γειτνιάζει και με το πανεπιστήμιο. Οι φοιτητές πλέον δεν θα χρειάζεται να δαπανούν χρόνο και χρήματα για να φτάνουν στην σχολή τους.
4. Μετακινώντας 10.000 άτομα από το κέντρο της Πάτρας(εκεί συνήθως στεγάζονται οι φοιτητές), που σε καθημερινή βάση πηγαινοέρχονται πανεπιστήμιο σε μια περιοχή δίπλα σε αυτό συμβάλουμε ενεργητικά στην μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης του.
5. Η δραστική μείωση των αποστάσεων μειώνει σαφώς την κατανάλωση καυσίμων και τις εκπομπές ρύπων.
Σαν έννοια η φοιτητικές εστίες είναι παραμελημένες στην Ελλάδα. Υπάρχουν ελάχιστες, που φιλοξενούν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των φοιτητών (κάτω του 10%).
Παραθέτουμε στοιχεία του Ε.Ι.Ν (Εθνικό Ίδρυμα Νεότητας (E.I.N.) ιδρύθηκε το 1947 και είναι Nομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου του ευρύτερου δημόσιου τομέα (εποπτεύεται-ελέγχετει από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, που διορίζει το 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο). Αποστολή του είναι η στήριξη και η μέριμνα της μαθητικής φοιτητικής κοινότητας, καθώς και η ανάπτυξη πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων.)
ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΣΤΙΕΣ - ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
ΦΕΑ (ΑΘΗΝΩΝ) - 280
ΦΕΠΑ-Β’ ΦΕΠΑ (ΑΘΗΝΩΝ) - 900
ΦΕΕΜΠ (ΑΘΗΝΩΝ) - 585
ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΦΕΘ (ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ) - 1.504
ΦΕΚΘ (ΚΑΛΑΜΑΡΙΑΣ) - 201
ΦΕΙ (ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ) - 470
ΦΕΠ (ΠΑΤΡΑΣ) - 871
ΦΕΚ (ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ) - 700
ΦΕΞ (ΞΑΝΘΗΣ) - 683
ΦΕΡ (ΡΕΘΥΜΝΟΥ) - 68
ΦΕ (ΚΕΡΚΥΡΑΣ) – 78
Tο βασικό πρόβλημα των εστιών είναι το κτηριακό και η γενεσιουργός αιτία του το πολύπλοκο και ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς. H τελευταία φορά που το E.I.N. ασχολήθηκε με τη δημιουργία νέων κτηρίων για τη στέγαση των φοιτητών ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘80. Έτσι, τα πιο σύγχρονα κτήρια είναι ήδη ηλικίας 20 ετών, τη στιγμή που οι ανάγκες των φοιτητών συνεχώς αυξάνονται, είτε από την άποψη του αριθμού των εισακτέων στα πανεπιστήμια, είτε από τη σκοπιά των παροχών που θα πρέπει να έχουν οι φοιτητές για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των μαθημάτων τους. Kαι δεν είναι μόνο αυτό. Σήμερα, αξιοποιούνται για τη στέγαση των φοιτητών κτήρια που κατασκευάστηκαν αρχικά για κάποια άλλη χρήση και, πάντως, όχι για να μένουν εκεί μέσα άνθρωποι. Γι’ αυτό και παρατηρούνται τόσες σοβαρές ελλείψεις στην ύπαρξη επαρκών χώρων υγιεινής. Επίσης, τα κτήρια των εστιών είναι ογκώδη, αφιλόξενα και μη λειτουργικά, χωρίς ίχνος αισθητικής, κι αυτό γιατί όλα αυτά θυσιάστηκαν στη λογική της στέγασης όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού φοιτητών, σε όσο το δυνατόν μικρότερο χώρο, με ανάλογες απαράδεκτες “εκπτώσεις” στην ποιότητά τους.
Εμείς θεωρούμε ότι σαν ιδέα η φοιτητική εστία και η «ομαδική» διαμονή των φοιτητών μπορεί να έχει μόνο θετικά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς.
1. Ένα τέτοιο ομαδικό περιβάλλον επιταχύνει και διευρύνει την κοινωνικοποίηση, και εξομαλύνει τις κοινωνικές ανισότητες.
2. Η μαζική διαμονή-εστίαση μειώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό το κόστος διαβίωσης.
3. Στα πλαίσια ενός βιοκλιματικού και λειτουργικού σχεδιασμού, οι ενεργειακές απώλειες καθώς και ανάγκες των κατασκευών μειώνονται σε ποσοστά μεγαλύτερα του 70% σε σχέση με την διαμονή στις (αυτόνομες) κατοικίες του ιστορικού κέντρου της Πάτρας που ήδη μετρούν 40 και 50 χρόνια ζωής.
Γενικότερα ένα τέτοιο περιβάλλον ευνοεί την επικοινωνία, την ανταλλαγή ιδεών, την αλληλεγγύη, την συνεργασία και όλες αυτές τις έννοιες που είναι ή τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι συνυφασμένες με την ακαδημαϊκή ζωή.
Ερχόμενοι τώρα στην δική μας άποψη και σχεδιασμό θελήσαμε να προσδιορίσουμε αυτή την έννοια με βάση τις σύγχρονες συνθήκες.
Θεωρούμε ότι η ιδέα της ανακύκλωσης σίγουρα υπάρχει μέσα στην παιδεία των νέων άρα αυτός πλέον δεν είναι ο στόχος μας. Σίγουρα πρέπει να γίνεται αλλά σε γενικότερη εικόνα αυτός δεν είναι ο πρώτος στόχος μας. Η διαδικασία της ανακύκλωσης προϋποθέτει εγκαταστάσεις, συλλογή των απορριμμάτων και επεξεργασία τους. Άρα επιβαρύνει σε κάποιο βαθμό το περιβάλλον. Η πραγματική πρόκληση είναι ο μηδενισμός των απορριμμάτων (zero waste). Και σε αυτή την κατεύθυνση η μαζική διαμονή και εστίαση συμβάλει σε μεγάλο βαθμό. Πχ Ο κάθε φοιτητής δεν θα χρειάζεται πλέον να αγοράζει όλα του τα έπιπλα ή να παίρνει συσκευασμένο φαγητό.
Σχεδόν το μεγαλύτερο μέρος των επίπλων θα υπάρχει ήδη ενώ για όλα τα άλλα στα πλαίσια του προγράμματος της εστίας θέλουμε να ενσωματώσουμε έναν μηχανισμό ανταλλαγής δωρεάς και ίσως πώλησης, διαφόρων αντικειμένων που ενώ για μας δεν είναι χρήσιμα και θα κατέληγαν στα σκουπίδια για κάποιους άλλους, ίσως είναι χρήσιμα πχ τηλεοράσεις και λευκές συσκευές(από τελειόφοιτους φοιτητές), ρούχα,CD, και άλλα που αξίζουν μια ευκαιρία πριν φτάσουν στον κάδο. Ξεκινώντας από την ακαδημαϊκή κοινότητα η επέκταση ενός τέτοιου μηχανισμού που δεν χρειάζεται ούτε καν εγκαταστάσεις (μπορεί να είναι ακόμα ένα blog στο ιντερνέτ) και δεν επιβαρύνει ούτε ελάχιστα το περιβάλλον, είναι κάτι παραπάνω από εύκολο να καταλάβουμε τις ευεργετικές συνέπειες του σε όλο το φάσμα της κοινωνίας (αρωγή σε κρίσιμες ομάδες του πληθυσμού κ.α.)
Η κλίση του οικοπέδου (πάνω από 30 μετρά στο πλάτος του) φαίνεται ιδανική για μια ανάπτυξη που θα την ακολουθεί. Σκεφτόμαστε την κατασκευή κτηρίων που θα δημιουργούν έναν όγκο με σαφή προσανατολισμό στην θάλασσα και θα επαναπροσδιορίζουν τις έννοιες ταράτσα, ισόγειο και μπαλόνι σε μια οργανική ανάπτυξη. Όλες οι λειτουργίες μπλέκονται μεταξύ τους δημιουργώντας μια πολύ-επίπεδη φοιτητική πόλη με όλες τις λειτουργίες που χρειάζεται ώστε να εξυπηρετεί τους φοιτητές.
Μεταβλητοί, ευέλικτοι χώροι υβρίδια στέγης και πράσινης πλατείας καθώς και φοιτητικά δωμάτια που εξυπηρετούν και λειτουργούν αρμονικά με το γενικότερο σύνολο είναι οι βασικοί μας στόχοι. Χώροι που ενισχύουν την διαφορετικότητα την δημιουργικότητα και την διαφορετικότητα ελεύθεροι και κενοί θα είναι στην διάθεση των φοιτητών να τους οικειοποιηθούν και να τους μετατρέψουν σε δικούς τους χώρους έκφρασης(συγκροτήματα ομάδες και διάφορες άλλες δράσεις) θα βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλη την έκταση της επέμβασης.
Με αυτές τις σκέψεις θα προχωρήσουμε στον σχεδιασμό και την εξέλιξη της ιδέας μας.
